Bệnh học tổ đỉa: Nguyên nhân, chẩn đoán, điều trị thế nào?

Tổ đỉa là bệnh lý da liễu phổ biến tại nước ta hiện nay. Bệnh lý này gây ngứa ngáy khó chịu, tái phát dai dẳng, làm ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt và cuộc sống bệnh nhân.

Tổ đỉa (Dyshidrotic eczema) là một loại bệnh chàm phổ biến, còn được gọi là chàm mụn nước, chàm bội nhiễm. Bệnh được mô tả đầu tiên vào năm 1873 bởi Tylbury Fox.

Bệnh có đặc trưng là những tổn thương, mụn nước mọc sâu, chìm khảm vào da, mọc rải rác hay thành đám, cụm ở lòng bàn tay, bàn chân, các ngón tay, chân. Bệnh tổ đỉa tái phát dai dẳng, gây ngứa ngáy khó chịu và làm ảnh hưởng tới khả năng lao động.

1. Nguyên nhân bệnh tổ đỉa

Đến nay, nguyên nhân gây bệnh tổ đỉa vẫn chưa được xác định chính xác. Tuy nhiên, một số nguyên nhân dưới đây được cho là các yếu tố nguy cơ gây tình trạng tổ đỉa hoặc làm cho bệnh trầm trọng hơn:

• Nguyên nhân dị ứng: Một số người bệnh có cơ địa dị ứng có nguy cơ cao mắc bệnh lý này. Đặc biệt khi bệnh nhân tiếp xúc với các hóa chất, khói bụi, ô nhiễm rất có thể trở thành điều kiện thuận lợi cho bệnh tổ đỉa khởi phát. Ngoài ra, sự tiếp xúc với một số kim loại như Niken, Coban cũng có thể gây ra tình trạng này.
• Nguyên nhân di truyền: Bệnh tổ đỉa thường có nguyên nhân do di truyền. Nếu trong gia đình có cha mẹ mắc bệnh tổ đỉa, tỉ lệ con mắc tổ đỉa sẽ lên tới 45 %.
• Phản ứng tổ đỉa liên quan tới nấm kẽ: Nhiễm nấm da có thể xảy ra ở các vị trí xa hay gần thì đều có thể là nguyên nhân gây tình trạng nổi mụn nước tổ đỉa.
• Gặp nhiều hơn ở những người được mồ hôi quá nhiều: Bệnh tổ đỉa khởi phát nhiều hơn vào mùa xuân và mùa hè, ở những vùng khí hậu ấm nóng và những người tiết mồ hôi nhiều.
• Căng thẳng, stress: Căng thẳng cũng có thể là một nguyên nhân khác gây rối loạn các hoạt động của hàng rào bảo vệ da, gây tình trạng bệnh chàm bội nhiễm. Đặc biệt ở những người căng thẳng kéo dài, tổ đỉa rất dễ khởi phát.

☛ Tham khảo đầy đủ: Top nguyên nhân gây tổ đỉa!

2. Các thể lâm sàng của bệnh tổ đỉa

Bệnh tổ đỉa có 4 thể lâm sàng:

• Tổ đỉa thể giản đơn: Có tổn thương là các mụn nước nằm sâu ở bàn tay, bàn chân, các ngón tay, ngón chân, lòng bàn tay, lòng bàn chân…
• Tổ đỉa thể nhiễm khuẩn: Bên cạnh các dấu hiệu của tổ đỉa thể giản đơn, bệnh nhân còn xuất hiện các mụn mủ, các vết loét, sưng viêm, tấy đỏ, có thể có mủ.
• Tổ đỉa thế khô: Lòng bàn tay, lòng bàn chân có các mảng da đỏ, tróc vảy sừng, Da khô, cảm giác đau rát và không xuất hiện mụn nước. Tổ đỉa thế khô thường nặng hơn vào mùa xuân.
• Tổ đỉa thể bỏng nước: Bệnh nhân xuất hiện các bọng nước to bằng hạt đỗ hay hạt ngô. Thể lâm sàng này thường có nguyên nhân do dị ứng hóa chất.

3. Tổ đỉa có thể dẫn tới những biến chứng gì?

Tổ đỉa chỉ là bệnh lý ngoài da nhưng nếu không được điều trị và chăm sóc đúng cách sẽ có nguy cơ dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm:

• Biến chứng chủ yếu của tổ đỉa là gây tình trạng ngứa ngáy, đau rát. Tình trạng này thường dai dẳng, không tự hết, khiến bệnh nhân không tự chủ được phản ứng gãi ngứa, gây vỡ mụn nước và làm tổn thương da. Ngứa nhiều còn làm ảnh hưởng đến giấc ngủ, khả năng lao động và sinh hoạt ngày thường.
• Tổn thương do tổ đỉa còn có thể gây biến chứng nhiễm trùng, nếu không điều trị kịp thời rất dễ tiến triển thành nhiễm trùng máu, nhiễm trùng toàn thân. Biến chứng này có thể đi kèm các phản ứng khác như: sưng hạch bạch huyết, lở loét da…
• Tình trạng tổ đỉa trên diện rộng, mức độ nặng còn làm cho da người bệnh dày sừng, đổi màu, để lại sẹo hoặc gây biến dạng móng nếu các nốt mụn nước mọc ở đầu ngón tay. Tổn thương này có thể không phục hồi.

☛ Chi tiết trong bài: Tổ đỉa có nguy hiểm?

4. Cách chẩn đoán bệnh tổ đỉa

Chẩn đoán lâm sàng

Cách chẩn đoán chủ yếu dựa trên các triệu chứng lâm sàng tổ đỉa:

• Xuất hiện các tổn thương cơ bản: Mụn nước sâu, chìm dưới da, kích thước 1 – 2mm, dày cứng, không tự vỡ, không có gờ trên mặt da. Các mụn nước mọc rải rác hay thành đám, cụm. Một thời gian sau, mụn nước tự tiêu để lại điểm dày sừng màu vàng, lớp da này tróc dần để lại nền đỏ bóng màu hồng viền vằn vèo.
• Vị trí: Tổ đỉa thường khu trú ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, đầu ngón tay, mặt dưới ngón tay, rìa ngón tay, ô mô cái, ô mô út, lòng bàn tay, đầu ngón, rìa ngón, mặt dưới ngón, vòm lòng bàn chân, rìa lòng bàn chân, rất ít khi gặp ở mu bàn tay, mu bàn chân, không bao giờ vượt quá cổ tay, cổ chân.
• Tiến triển: Bệnh thường tái phát nhiều hơn vào mùa xuân và mùa hè, các triệu chứng sẽ đỡ hơn vào mùa thu và mùa đông.
• Dai dẳng, dễ tái phát.

Ngoài ra, bệnh nhân có thể gặp những triệu chứng cơ năng như:

• Ngứa nhiều, đau rát, càng gãi lại càng ngứa.
• Bệnh thường xuyên tái phát, tái phát nhiều hơn vào mùa hè.

Bác sĩ có thể kê khai thêm về tiền sử của bệnh nhân:

• Tiền sử gia đình có người mắc bệnh chàm.
• Tiền sử dị ứng của người bệnh.
• Nghề nghiệp.
• Chế độ ăn uống và các loại thuốc đang dùng gần đây.

Chẩn đoán phân biệt

Cần phân biệt bệnh tổ đỉa với các bệnh lý ngoài ra khác như:

• Eczema bàn tay, bàn chân: với bệnh lý này, các tổn thương thường gặp ở mặt lưng, mu bàn tay, chân, các mụn nước nhỏ, nông, mọc chi chít hay tập trung thành đám có màu đỏ, tự vỡ và chảy dịch. Lâu ngày, dịch sẽ lichen hoá dày cộm (tổ đỉa không gây lichen hóa da).
• Nấm kẽ, nấm da: Bệnh lý này thường gặp ở lòng bàn tay, chân. Các triệu chứng tương tự như bệnh tổ đỉa nhưng xung quanh mụn nước có bờ viền hoặc bờ viền đứt quãng. Xét nghiệm nấm cho kết quả dương tính.
• Ghẻ lở: Bệnh ghẻ thường xảy ra ở vị trí kẽ ngón tay hoặc ngấn cổ tay. Bệnh có triệu chứng là các mụn nước đường hang, khi khêu mụn sẽ bắt được cái ghẻ. Bệnh ghẻ ngứa nhiều về đêm và có tính chất lây lan.

5. Điều trị tổ đỉa thế nào?

Nguyên tắc điều trị bệnh tổ đỉa

Đến nay, tổ đỉa vẫn là một bệnh lý da liễu thuộc nhóm bệnh chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn. Tuy vậy, bệnh có thể kiểm soát tốt bằng các biện pháp chăm sóc, bảo vệ da. Nguyên tắc điều trị bệnh tổ đỉa chủ yếu là kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa tổ đỉa tái phát, lan rộng.

Điều trị tại chỗ

Với điều trị tổ đỉa tại chỗ, cần dập tắt mụn nước và chống bội nhiễm:

• Tình trạng tổ đỉa mức độ nhẹ, chỉ có các mụn nước đơn thuần: Sử dụng dung dịch sát khuẩn như dung dịch bạc nitrat 0,5%.
• Tình trạng tổ đỉa có bội nhiễm, mụn mủ: Sử dụng dung dịch tím methyl 1% hoặc dung dịch Milian để sát khuẩn.

Khi các mụn nước khô, se lại, dùng các thuốc mỡ bôi da như: Flucinar, kem tempovate, kem dermovate, mỡ corticoid hoặc bổ sung thêm kháng sinh để tăng hiệu quả trị liệu, ngăn ngừa bội nhiễm hoặc tái phát.

Ngoài ra, với trường hợp tổ đỉa có căn nguyên gây bệnh là nấm: dùng thuốc bôi kết hợp với uống thuốc chống nấm.

☛ Tham khảo thêm tại: Tổ đỉa bôi gì?

Điều trị toàn thân

Các biện pháp điều trị toàn thân bao gồm:

• Kiểm soát triệu chứng ngứa ngáy, đau rát: Sử dụng thuốc kháng Histamin tổng hợp Histalong 10mg /1 viên /ngày.
• Kiểm soát triệu chứng viêm, sưng: Sử dụng một đợt corticoid đường uống từ 5-10 ngày.
• Kiểm soát bội nhiễm (nếu có): Sử dụng thêm thuốc kháng sinh.
• Tổ đỉa có nguyên nhân do nấm: Sử dụng thêm các thuốc trị nấm đường uống: Griseofulvin 0,25mg 4 viên/ ngày/ 30 ngày.
• Tăng cường sức đề kháng và tăng phục hồi tổn thương da: Vitamin C 500mg 2 viên/ ngày hoặc Ascorvit 500mg 2 ống/ ngày tiêm tĩnh mạch chậm.

Với bệnh nhân mắc tổ đỉa nặng hoặc không đáp ứng với các thuốc trên, bác sĩ có thể cân nhắc một số phương pháp khác:

• Tiêm botulinum ( botox): Botulinum có tác dụng ức chế các dẫn truyền thần kinh, thư giãn các cơ và giảm tình trạng tăng tiết mồ hôi bàn tay, bàn chân.
• Chích hút mụn nước lớn: Trong trường hợp mụn nước quá to, gây ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt.
• Corticosteroid toàn thân: Có thể dùng chế phẩm Corticoid tiêm hoặc uống.
• Liệu pháp ánh sáng: Là phương pháp điều trị vật lý bằng cách sử dụng thiết bị chiếu tia cực tím (UV) lên vùng da tổn thương, đem lại kết quả tốt đến xuất sắc trên 90% bệnh nhân sau 6 – 8 tuần điều trị.

6. Cách phòng ngừa bệnh tổ đỉa

Mặc dù không thể điều trị hoàn toàn tổ đỉa nhưng các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp hạn chế nguy cơ tái phát bệnh cũng như tăng cường bảo vệ da:

• Thường xuyên thoa kem dưỡng ẩm ngay sau khi tắm xong để ngăn ngừa tình trạng mất độ ẩm và khô da quá mức.
• Mặc quần áo mềm, rộng rãi làm từ sợi tự nhiên, chẳng hạn như bông. Tránh các chất liệu vải nhiều thành phần nilon không thoáng khí, kể cả len.
• Giữ bàn tay, bàn chân khô ráo, sạch sẽ, hạn chế tối đa tiếp xúc trực tiếp với xà phòng, hóa chất độc hại.
• Hạn chế tối đa phản ứng gãi khi ngứa hay thói quen chọc vỡ mụn nước, vì điều này có thể làm mụn nước ở da bị vỡ, gây chảy dịch và làm tình trạng tổ đỉa lan rộng, trầm trọng hơn.
• Giảm tiếp xúc với các chất gây dị ứng, chẳng hạn như lông thú cưng, phấn hoa, bụi bẩn… Giữ vệ sinh môi trường sống sạch sẽ.
• Thay đổi chế độ ăn uống phù hợp, hạn chế các loại thực phẩm gây nguy cơ dị ứng.
• Sử dụng máy tạo độ ẩm, đặc biệt khi không khí lạnh và khô.

☛ Tham khảo đầy đủ tại: Cách phòng chống bệnh tổ đỉa hiệu quả không lo tái phát!

7. Đẩy lùi tổ đỉa nhờ kem bôi SODERMIX® của Pháp

SODERMIX® (Sô-đê-míc) được nhập khẩu nguyên hộp từ Pháp và là liệu pháp chữa tổ đỉa có chiết xuất hoàn toàn từ các thành phần từ thiên nhiên, không chứa Corticoid nên rất an toàn và lành tính. Sản phẩm dùng được cho với cả phụ nữ mang thai, trẻ sơ sinh, người có cơ địa da nhạy cảm.

SODERMIX® là dòng sản phẩm đầu tiên và duy nhất trên thị trường có chứa enzym SOD – chiết xuất từ cà chua xanh. Enzym này được các chuyên gia đánh giá là có khả năng trung hòa các gốc tự do – nguyên nhân chính gây ra các bệnh viêm, ngứa do tổ đỉa. Ngoài ra, sản phẩm còn chứa dầu quả bơ, dầu khoáng… giúp làm mềm, tránh tình trạng bong tróc, hỗ trợ tái tạo và phục hồi da.

SODERMIX® là một trong số ít sản phẩm trị tổ đỉa, viêm da cơ địa đã được chứng minh lâm sàng về hiệu quả điều trị. Theo đó:

• Nghiên cứu chứng minh hiệu quả trị bệnh viêm da cơ địa của SODERMIX® cho thấy: sau 3 tuần sử dụng, có đến 93,1% bệnh nhân thuyên giảm hoàn toàn.
• Một nghiên cứu khác thực hiện bởi Hiệp hội Da liễu Croatica đã chứng minh: kem SODERMIX® vừa kéo dài thời gian khởi phát cơn ngứa, đồng thời làm giảm thời gian ngứa và mức độ ngứa rất hiệu quả.

Thông tin chi tiết về Thử nghiệm, xem TẠI ĐÂY

Và vừa qua, SODERMIX® xuất sắc được vinh danh “Thương hiệu số 1 Việt Nam về viêm da cơ địa” – giải thưởng do Trung tâm nghiên cứu phát triển Doanh nghiệp Châu Á cấp và giám sát chất lượng. Điều này càng khẳng định về chất lượng và uy tín của SODERMIX® trong suốt 10 năm qua. Chi tiết thông tin, vui lòng xem TẠI ĐÂY và TẠI ĐÂY

HOÀN LẠI 100% TIỀN NẾU KHÔNG GIẢM NGỨA VÀ PHỤC HỒI DA SAU MỘT LIỆU TRÌNH

Được nhập nhập khẩu nguyên hộp từ Pháp, với hơn 10 năm có mặt trên thị trường, SODERMIX® vô cùng tự tin với chất lượng sản phẩm. Để đảm bảo quyền lợi tốt nhất cho khách hàng, SODERMIX® cam kết sẽ hoàn lại 100% tiền nếu không giảm nhanh ngứa ngay trong tuần đầu sử dụng và phục hồi da sau một liệu trình.

Thời gian đăng ký: Từ 00:00 ngày 30/11/2023 đến 23:59 ngày 31/05/2024

Cách thức đăng ký tham gia chương trình:

• Bước 1: Cá nhân gọi điện đến tổng đài miễn cước 1800.6225 để được hướng dẫn cụ thể và đăng ký tham gia chương trình
• Bước 2: Khách hàng gửi ảnh chụp vùng da bị tổn thương cho Dược sĩ chuyên môn phụ trách. Yêu cầu ảnh chụp rõ nét, rõ kích thước và vị trí.
• Bước 3: Sử dụng SODERMIX® theo liệu trình được hướng dẫn. 

Lưu ý: Quý khách cần áp dụng liệu trình liên tục không ngắt quãng trong 2 tháng và sẽ được tư vấn cụ thể theo tình trạng da của mỗi cá nhân.

Để biết thêm chi tiết và đăng ký tham gia chương trình, Quý khách vui lòng gọi đến tổng đài miễn cước 1800.6225

Thông tin chương trình xem TẠI ĐÂY

Để tìm nhà thuốc gần nhất bán SODERMIX®, bạn xem TẠI ĐÂY

Để đặt mua SODERMIX® (Giao hàng, thanh toán tại nhà, bạn xem TẠI ĐÂY

Cách sử dụng SODERMIX® như thế nào để hiệu quả nhất?

Bởi thành phần kem từ tự nhiên, hoàn toàn không chứa Corticoid, nên tác dụng của SODERMIX® sẽ không nhanh như dùng thuốc. Khách hàng sẽ cảm nhận hiệu quả ngay giảm ngứa, bong tróc từ tuần đầu sử dụng.

Sử dụng đều đặn 3 lần mỗi ngày để kem bôi SODERMIX® có hiệu quả giảm viêm ngứa nhanh nhất

Để SODERMIX® phát huy được tác dụng nhanh và hiệu quả nhất, người bị viêm da cơ địa, tổ đỉa cần sử dụng theo các bước sau:

Bước 1: Vệ sinh sạch và thấm khô vùng viêm da bị ngứa, khô bong, nứt nẻ, mụn nước.

Bước 2: Lấy một lượng kem vừa đủ lên đầu ngón tay, chấm vào các vùng da tổn thương và xoa đều tạo 1 lớp mỏng (không nhìn thấy lớp kem trắng trên da là được).

Bước 3: Chờ 30 giây cho kem thẩm thấu hết.

Lưu ý: 

• Không cần lấy quá nhiều kem vì da chỉ thẩm thấu một lượng vừa đủ. Nếu lấy quá nhiều kem sẽ gây tốn kém trong quá trình sử dụng mà không gia tăng được hiệu quả như mong muốn.
• Hạn chế tiếp xúc vùng da sau bôi kem với nước, vải… để lớp kem tránh bị rửa trôi, ảnh hưởng tới hiệu quả cải thiện bệnh.

Bước 4: Sử dụng đều đặn 3 lần mỗi ngày vào sáng, trưa, tối để giảm nhanh ngứa, khô da, bong tróc, nứt nẻ, mụn nước. 

Bước 5: Sau khi triệu chứng giảm hẳn, bạn nên tiếp tục sử dụng đủ liệu trình từ 2-3 tháng để da hồi phục hoàn toàn và phòng ngừa tái phát.

Lưu ý trong quá trình sử dụng:

• Làn da của người viêm da cơ địa, chàm, tổ đỉa rất nhạy cảm. Vì vậy cần hạn chế tiếp xúc vùng da bị tổn thương với chất tẩy rửa, hóa chất, nhiệt độ quá cao (nước nóng) cũng như kiêng ăn các món dễ kích thích tái phát viêm da (nhộng, thịt gà, thịt bò, tôm và các loại hải sản khác…)
• Trong SODERMIX® đã có dầu trái bơ và dầu khoáng để dưỡng ẩm, làm mềm da. Nhưng với các trường hợp da quá khô, bong tróc, nứt nẻ nhiều, bạn có thể dùng thêm kem dưỡng ẩm (như Vaseline, Vitamin E…) sau khi bôi SODERMIX® 30 phút để tăng hiệu quả.
• Tác dụng của sản phẩm sẽ tùy thuộc vào cơ địa của mỗi người

Đặc biệt, SODERMIX® cam kết sẽ hoàn lại 100% tiền nếu không giảm nhanh ngứa ngay trong tuần đầu sử dụng và phục hồi da sau một liệu trình.

Mua SODERMIX® ở đâu?

Để tìm mua sản phẩm, quý khách hàng có thể lựa chọn 1 trong 3 cách sau:

Cách 1: Truy cập vào đường link này để tìm nhà thuốc gần nhất bán SODERMIX®

Cách 2: Đặt mua hàng online, Giao hàng – Thanh toán tại nhà

Cách 3: Gọi điện đến tổng đài miễn cước 1800.6225 để được các dược sĩ hỗ trợ.

Lưu ý: Kem bôi SODERMIX® được phân loại là thiết bị y tế (không phải mỹ phẩm). Thông tin chi tiết xem tại đây: Bản phân loại trang thiết bị y tế và Bản công bố tiêu chuẩn áp dụng của trang thiết bị y tế

Lời kết

Nhìn chung, bệnh tổ đỉa chỉ gây khó chịu cho bệnh nhân, không phải bệnh lý gây đe dọa đến tính mạng. Tuy vậy, nếu chăm sóc và điều trị không đúng cách, kịp thời, bệnh nhân tổ đỉa có nguy cơ đối mặt với nhiều biến chứng nghiêm trọng do bệnh gây ra. Nếu nhận thấy bất kì dấu hiệu bất thường nào của bệnh, bệnh nhân hãy đến ngay các cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị kịp thời, tránh hậu quả không mong muốn do bệnh gây ra.

Tài liệu tham khảo:

1. https://www.medicalnewstoday.com/articles/320831
2. https://emedicine.medscape.com/article/1122527-overview
3. http://www.benhvien103.vn/to-dia/
4. https://www.dieutri.vn/bgdalieu/bai-giang-chan-doan-to-dia